Atrament
Atrament
Pisząc na glinianych skorupach, papirusie, skórze lub pergaminie posługiwano się czarnym atramentem. Istniały dwa gatunki atramentu: metaliczny, wyrabiany z galasówek przy użyciu kwasu siarkowego, oraz niemetaliczny, fabrykowany na bazie gumy i sadzy osiadających w lampce oliwnej.
W pierwszych wiekach ery chrześcijańskiej Żydzi zabraniali pisania atramentem metalicznym, ponieważ miał powodować niszczenie podkładu. Mimo to większość średniowiecznych rękopisów nadal wykonywano przy jego użyciu, sądząc, że jest znacznie trwalszy. Tymczasem doskonały stan wielu rękopisów biblijnych odnalezionych w Qumran i starszych od nich papirusów egipskich sporządzonych atramentem niemetalicznym dowodzi trwałości także tego drugiego.